خلاصه گزارش 7 ( BEIR VII ) ژوئن 2005

 خطرات سلامتی ناشی از تابش low dose  

ترجمه شده توسط محمد بیات

 این گزارش تخمین خطر سرطان و دیگر اثرات پرتوهای یونیزان باانرژی کم را بطور جامع به روز رسانی می کند. 

این شامل اولین گزارش از این  نوع می باشد که جزییات تخمین  وقوع سرطان را بصورت مرگ اضافی سرطان در بر می گیرد. در کل BEIR VII از گزارش اولیه تخمین خطر سرطان  توپر(جامد) و سرطان خون حمایت می کند البته  قابلیت استفاده از اطلاعات جدید وگسترده ،مدرک مستدلی را از این گونه تخمین ها ارایه می دهد. یک مطالعه جامع  اطلاعات بیولوژیکی و بیو فیزیکی مدل LNT را مورد تایید قرار می دهد  که خطر بدون آستانه  در دز های پایین مشاهده شده است و در آن کمترین دز نیز،این پتانسیل را دارا می باشد که بتواند سبب افزایش خفیف  خطر برای انسان شود.

این گزارش هفتمین گزارش از سری گزارشات عمومی دانشگاه ملی در باب اثرات سلامتی پرتو است که اثرات بیولوژیکی پرتو های یونیزان  یا BEIR  نامیده می شود BEIR VII روی اثرات زیستی پرتو های کم انرژی با LET پایین از قبیل  اشعه و گاما متمرکز است.

اکثر  گزارشات اخیر  BEIR  در مورد اثرات سطح پایین انرژی در گزارش 5 منتشره در سال 1990 مو جود می باشد

انسان تحت تابش محیط و منابع ساخته انسانی است. (شکل شماره یک(.

شکل شماره1 :منابع تابش زمینه ای  شامل دز بالا و پایین می باشند.  توزیع انواع مختلف پرتوهای ساخته انسان در آمریکا را نشان می دهد.تصویر برداری پزشکی و پزشک هسته ای چیزی حدود 79% پرتو های ساخته انسان را در آمریکا شامل می شود.، بقیه در محصولاتی مصرفی چون تنباکو ،  منابع ذخیره آب خانگی، مواد ساختمانی، توسعه لیزر، ردیاب های دود، تلویزیون و صفحه نمایش کامپیوتر عددی در حدود 16% است.ریزش جوی,تابش های حرفه ای،سیکل گردش سوخت هسته ای چیزی در حدود 5% است

دز های خیلی بالا بلافاصله میتواند  روز های بعد از تابش در بافت های که تحت تابش بودند تغییرات آشکاری بوجود آورد اما اثرات تاخیری مثل سرطان که مدتی بعد در دز های متوسط شامل دز های پایینی که موضوع گزارش هستند اتفاق می افتد ممکن است سالها بعد خود را نشان دهد.اکثر منابع پرتو ترکیبی از   low dose و high dose می باشند.low LET  در مقایسه با  hight  LET  انرژی کمتری را در سلول رها می کند و خرابی کمتری را در طول مسیر دارد.گزارش BEIR VII  low dose را در محدوده صفر تا 100mSv پرتوهای با low  LET تعریف می کند.مردم آمریکا دز سالیانه دریافتی حدود mSv 3   دارند.تابش قفسه سینه حدود mSv 0.1   و اکسپوژر کل بدن توسط Ct scan  برابر با mSv 10می باشد.

 همراه با فهم اثرات زیستی پرتو های Low dose  با LowLET   مقداری تضادوجود دارد .دانش امروزی اجازه چندین  نوع نتیجه گیری  را می دهد.گزارش BEIR VII نتیجه گیری کرده است که مدارک علمی درست و معتبر با این فرضیه سازگار است که در دزهای پایین یک رابطه پاسخ دز خطی بین تابش پرتو های یونیزان و توسعه سرطان توپر در انسان وجود دارد.این که آستانه در زیر منطقه ای که مسبب سرطان نیست وجود دارد ، اما تعدای که سبب سرطان می شوند در در شرایط پایین تابشی بسیار کوچک خواهد بود.در مورد دیگر اثرات  سوء سلامتی مثل بیماریهای قلبی و strokeکه در دزهای بالا اتفاق می افتاد، قبل از اینکه یک پیش بینی  راجب احتمال ارتباط بین دز های پایین و اثرات سلامتی بیماران غیر سرطانی صورت گیرد اطلاعات اضافی باید جمع آوری شود.این گزارش با این مطلب که در  دز های پایین یا تابش مزمن با LET پایین ، خطرات ارثی مضر در کودکانی که والدینشان  این گونه پرتو ها دریافت کرده اند درمقایسه با درصد طبیعی اختلالات ارثی جمعیت مورد مقایسه بسیار کوچک می باشد به پایان می رسد.

 تابش پرتو و اثرسوء سلامت

مکانیسمی که منجر به اثرات سوء سلامت بعد از تابش یونیزان می شود کاملا قابل درک نیست.پرتوهای یونیزان انرژی کافی برای تغییر ساختار مولکولهای مثل DNA   سلولهای بدن را دارا می باشند.بعضی از ساختارهای تغییر یافته  پیچیده هستند که ممکن  است برای مکانیسم  تعمیر بدن جهت رفع عیوب مشکل باشند. هرچند مدارکی در دست هست که از فرکشن های خیلی کوچک مثل تغییرات کوچک  نیز می توان انتظار نتایج منجر به سرطان یا اثرات سلامتی داشت.

اکثر مطالعاتی که اثرات سلامتی پرتو های یونیزان را مورد ارزیابی قرار داده اند از بازماندگان بمب اتمی هیروشیما و ناکازاکی به دست آمده است که شامل جمعیت تمام سنین واز هردو جنس بودند (همان مفهومی که در گزارش BEIR VII استفاده شده است(.

مدل خطر برای سرطان

یک وظیفه مهم کمیته BEIR VII توسعه مدل های خطر برای تخمین خطر ات یک اکسپوژر انفرادی است که می تواند سبب سرطان شود.این وظیفه به بیان وابستگی خطر به دز های پرتویی و همچنین جنسیت و سن در تابش ها نیاز دارد.اطلاعات موجود در  مطالعات جمعیت شناسی برای انجام این مهم استفاده شده است.بازماندگان ژاپنی بمب اتم جزو اولین منابع تخمین خطر برای سرطان جامد و لوکیمیا می باشند.دو مورد از یازده مورد سر طان مورد ارزیابی شده سرطان سینه و تیرویید برابر با کسانی بود که پرتو گیر ی پزشکی داشته هستند.اطلاعات مربوط به کارگران مراکز هسته ای  و پرتو گیری پزشکی که مورد ارزیابی قرار گرفته اند با مدل BEIR VII همخوانی دارد .

در انتشار گزارش  BEIR V در سال 1990 بیشتر اطلاعات فرا گیر در وقوع سرطان (شامل بیماریهای غیر کشنده ) در بازماندگان بمب اتمی فر اهم بوده است، که رشد سرطان برای 15 سال نزدیک به مقدار دوبرابر شدن تعداد مرگ های حاصل ازسرطان توپر افزایش داده شده است و این اطلاعات توسط توسعه سیستم دزیمتری Dso2  تکمیل و به دست آمده بودبعلاوه اطلاعات جدید در اشخاص پرتو تابی شده بوسیله آزمونهای پزشکی  و مطالعه کارمندان مراکز هسته ای که تحت تابش low dose با Low LET بوده اند مدارکی را فراهم کرده است.آن پیشرفت ها مطالعات جمعیت شناسی را که بر ای تخمین خطر استفاده می کردند توسعه داده اند .جدول شماره یک بعضی از اطلاعات جمعیت شناسی جدید را که در گزارش BEIR VII مورد استفاده قرار گرفته اند را نشان می دهد.

جدول شماره یک:اطلاعات جمعیت شناسی جدید و جمع بندی آن برای مدل های خطر در گزارش  BEIR VII:

1-اطلاعات در دسترس از مطالعات جمعیت شناسی عموما افزایش داده شده است.

الف - برای بازماندگان بمب اتمی هیروشیما و ناکازاکی اطلاعات ثبت شده  وقوع سرطان 13 هزار سرطان توپر ثبت کرد  که مقدار مرگ ومیر اعلام شده برای تجزیه تحلیل آماری نزدیک دو برابر شده بود،( 10000 مرگ(.

ب- اطلاعات جدیدی را جب کسانی که پرتوی پزشکی دریافت کرده اند وجود دارد.آن اطلاعات در تخمین خطر سرطان برست و تیرویید جمع بندی شده اند.

ج- اطلاعات موثقی در کارمندان مراکز هسته ای مشغول در  low dose  با Low LET  دریافت شده است که مورد ارزیابی قرار گرفته اند و بین تخمین خطر گزارش BEIR VII و آن اطلاعات سازگار ی پیدا شده است.

 2-گزارش BEIR VII تخمین های از وقوع هر دونوع سرطان شامل سرطان های کشنده و غیر کشنده مهیا می کند در حالیکه گزارش قبلی بر روی سرطان های کشنده تمرکز داشته است.

3-فراهم بودن اطلاعات وقوع سرطان در افراد باز مانده بمب اتمی امکان تخمین یازده سرطان ویژه را میسر کرده است.

4-دزیمتری جدیدDso2  از افراد باقی مانده بمب اتمی یک مبنای درست برای ارزیابی وابستگی خطر به دز را بوجود آورده است.

براساس میانگین توزیع سنی و جنسی جمعیت کامل آمریکا مدل خطر طول زندگی گزارش BEIR VII پیش بینی می کند که تقریبا یک نفر از 100 نفری که تحت تابش mSv100قرار می گیرد انتظار می رود که دچار سرطان شود ( چه جامد و لوکیمیا)در صورتی که تقریبا 42 نفر از 100 نفر مورد انتظار است که از بقیه عوامل دچار سرطان شود.

 شکل شماره 2، در یک دوره زندگی حدودا 42 نفر ( دایره توپر) از   مجوعه 100 نفری به دلایلی غیر ازتابش ایجاد می گردد.این ارزیابی نشان می دهد   که حدود یک سرطان ( ستاره دار)می تواند نتیجه اش یک تک اکسپوژر زیر 100mSv باشد

دز های پایین بطور تناسبی خطرات پایین تر تولید می کند، برای مثال قابل پیشگویی هست که حدود یک نفر در 1000 نفر دز 10 msv  می تواند موجب سرطان شود.جدول شماره یک نشان می دهد که BEIR VII بهترین تخمین را برای خطر همراه با طول مدت زندگی (LAR) و وقوع مرگ و میر برای همه سرطان های جامد و لوکیمیا در هر صد هزار نفری که تحت تابش 100mSv هستند می باشد.

جدول شماره 1: این جدول تخمین سرطان ها و مرگ ومیر های جمعیت صد هزار نفری مشابه جمعیت آمریکا که تحت تابش   mSv  100   تشعشع بوده اند.این تخمین ها  با 95% یقین  همرا ه است که در داخل پرانتز ها حدود آماری که از منابع نامطمئن شامل آمار مختلف توجیه پذیری خطر در دز های پایین و آهنگ دز های پایین و مطمئن نبودن روش انتقال اطلاعات از جمعیت ژاپن با جمعیت آمریکا را باز گو می کند..برای مقایسه موارد مورد انتظار در جمعیت عادی موجود می باشد.

در دزهای   mSv 100و پایین تر محدودیت های آماری می تواند آن را برای ارزیابی خطرات سرطان در  انسان مشکل سازد. مطالعات جامع و فرا گیر اطلاعات بیولوژیکی و فیزیکی موجود منجر به این می شود که کمیته اصرار کند خطر در دزهای پایین بصورت خطی و بدون آستانه باید ادامه داشته باشد در آن حالت کمترین دز هم این توانایی را دارد که موجب افزایش کوچک خطر در انسان شود.( در موارد خاص مثل تابش ناحیه رحم وتخمدان بعضی از مدارک  با افزایش سرطان حتی در دز های mSv 10  موافقت دارد.).این فرضیه بصورت عبارت خطی بدون آستانه LNT می باشد.

دو فرضیه در این زمینه با هم رقابت می کنند، اول، یکی که نشان می دهد دز های خیلی پایین از حالت خطی خطرناک ترند. گزارش BEIR VII  باتوجه به منابعی که از آن استفاده کرده است از این فرضیه حمایت نمی کند.فرضیه دوم می گوید خطرات کمتر ازآن هست که بوسیله LNT پیشگویی می شود حتی در دز های پایین می تواند مفید باشد.این گزارش با این مطلب به پایان می رسد که برتری  اطلاعات موجود به وجود بعضی از خطرات حتی در دز های پایین  اشاره دارد گر چه آن خطر بسیار کوچک هست .

  اثرات غیر سرطانی پرتو ها

تابش پرتویی اثبات کرده است که خطر بیماری های غیر سرطانی را افزایش می دهد بخصوص بیماری قلبی و عروقی رادر  افرادی که دز های زیاد رادیوتراپی و باز ماندگان بمب اتمی که دز میانگین را دریافت  کرده اند.هرچند هیچ گونه مدرک مستقیم مبنی بر افزایش خطر بیماری های غیر سرطانی وجود ندارد اطلاعات برای تو ضیح کیفیت این خطر اگر وجود داشته باشند نا کافی است.همچنین تابش پرتو افزایش خطر بعضی از تو مور های خوش خیم را نشان داده است  اما اطلاعا ت برای توضیح کیفیت خطر ناکافی است .

تخمین خطر کودکانی که والدینشان دز پرتویی دریافت کرده اند

بیماریهای ژنتیک که بصورت طبیعی اتفاق می افتد وقتی موتاسیون و جهش ها در مواد ژنتیکی مثل DNA  در  سلولهای زاینده مثل اسپرم ها و تخمک هااتفاق می افتد قابلیت توارث پیدا می کنند و به فرزندان و نسل های بعد منتقل می شوند. توجه به این که آیا تابش پرتو های یونیزان سبب تناوب بیماریهای ژنتیکی می شود یا نه برنامه های تحقیقی زیادی جهت بررسی اثرات ژنتیکی ناسازگار در کودکان باز ماندگان بمب اتمی و دیگر تحقیقات متمرکز بر روی پستانداران ومو ش های در آزمایشگاه های انجام شده است.

مطالعات انجام شده بر روی 30000 کودک والدین مصدومان پرتویی بمب اتمی فقدان یک ا ثر ژنتیکی مهم را نشان می دهد.در 10 سال گذشته پیشرفت مهمی در افزایش اطلاعات ما در طبیعت مولکولی  ومکانیسم اساسی طبیعی در بیماریهای ژنتیکی  و موتاسیون های با عامل پرتویی در موجودات آزمایشگاهی مثل موشها صورت گرفته است. تخمین  خطر موجود در این گزارشها پیشرفت ها را همسو ویکی کرده است.آنها نشان داده اند که در دز های پایین و تابش های مزمن با LowLET  خطرات ژنتیکی در مقایسه با جمعیت نمونه مورد مقایسه خیلی پایین هستند.تخمین های ارایه شده در گزارش BEIR VII   یک مورد این هست که نباید انتظار یک فزونی قابل توجه از اثرات ارثی ناسازگار در جمعیت نمونه 30000 نفری داشته باشیم .( شمار کودکان ارزیابی شده  ناکازاکی و هیروشیما ).یک دلیل برای این که خطرات ژنتیکی پایین هستند این است که تغییرات ژنتیکی در متولدين زنده  با توسعه رشد جنین و توانمندی  ذاتی زیستی که تمایل دارد  ترمیم کندرفع می گردد.

نیاز های تحقیقاتی،

کمیته تحقیقاتی به افزایش بیشتری در فهم خطرات سلامتی سطوح پایین دز پرتویی نیاز دارد.گزارش BEIR VII موضوعات تحقیق مورد نیاز زیر را تشخیص داده است:

• تخمین سطوح مارکر های مولکولی گوناگون در آسیب های DNA  که به عنوان یک عملکرد در دز های پایین مطرح است.
• تخمین صحت تعمیرات DNA  در دز ها ی پایین, بخصوص در شکستگی های دو و چند زنجیره ای و آیا ظرفیت تعمیر وابسته به دز هست؟
• ارزیابی رابطه انطباق ، دز پایین، حساسیت بالا، اثر ناظر، هورموسیز، و عدم تعادل ژنومیک برای کارسینوژن ها
• هویت مکانیسم مولکولی برای فرضیه اثر هورموتیک در دزهای پایین
• کاهش اثر عدم قطعیات بر روی نقش ویژه پرتوها در شکل تومور
• مطالعه روی فاکتور های ژنتیکی که پاسخ های پرتویی و خطر ات سرطان را تحت تاثیر می گذارد
• مطالعه روی اثرات ژنتیکی ارثی پرتو ها مطالعه روی پرتوهای مداوم پزشکی و تابش های شغلی
• ادامه رو به رشد مطالعه سلامتی در بازماندگان بمب اتمی ژاپن، 45% از زنان در سال 2000 زنده هستند
• مطالعات جمعیت شناسی مکمل در بازماندگان بمب اتمی ،برای مثال مطالعه بر روی کارگران صنعت هسته ای و مطالعه بر روی پرسنلی که در شوروی بوده اند.